"Ben engelli bir cocugum, boyle olmak benim tercihim degil, anne ve babamin da tercihi degil. Hem bunun hicbir onemi de yok artik. Ne tip, ne ilac, nede ameliyat, cozum sadece EGITIMDE."
GIRIS
Ä°nsanlardan bir kismi bazi fiziksel yeteneklerini yitirmis olarak dogarlar, bir kismi da sonradan gelisen bir olayin sonucunda fiziksel yeteneklerinden mahrum kalirlar. Fiziksel yeteneklerinin bir kismindan mahrum kalmalari, hicbir zaman ve hic bir sekilde, ozurlu diye adlandirilan bu insanlarimizin topluma katilmasina, hayati paylasmalarina engel teskil etmemelidir.
OZUR-ENGEL: Bireyin yasadigi surece, yas, cins, sosyal ve kulturel faktorlere bagli olarak oynamasi gereken roller vardir. Birey yetersizlikten dolayi bu rolleri geregi gibi oynayamaz durumda kalirsa buna ozur-engel denir. Yani birey belli bir zamanda, belli bir durumda yapmasi istenilenleri yetersizlik yuzunden yapamazsa yetersizlik ozure-engele donusur. Mesela isitmesinden oturu yetersiz duruma dusen, yani isitemeyen konusamayan cocuk, sinifta sosyal hayatta sozlu iletisime dayali rolleri istendigi gibi yerine getiremez, oynamak istedigi roller ona verilmez ve ozurlulugu onune engel olarak cikar ya da cikarilir.
KARMASA
Ulkemizde bir cok konuda oldugu gibi, engelliler ve onlarin sorunlariyla ilgili konularda da bir karmasa yasaniyor.
Mecliste komisyonlarda konusulan Engelliler Kanunu Tasarisi var.
NE BEKLENIYOR ?
“ Bir grup engelli temsilcisiyle gorusuyorsunuz, bu taslak bize sorulmadan yapildi, goze hos gelen bir metin ama, zaten burada yazilanlarin cogu ilgili mevzuatta, ilgili bakanliklarin sorumluluklarinin icinde var.
Uygulamadiktan sonra yeni yasa cikarmanin anlami nedir?†diyor.
Diger taraftan bazi gruplar “ Su yasa bir an evvel ciksa da biz de rahata kavussak†diye bekliyor.
GERCEK NE ?
Aslinda bizim gorusumuz de ilk gruptan yana. Bugun ulkemizde daginik ta olsa bir cok engelli yasalari, kanun hukmunde kararnameler ve yonetmelikler mevcut. Uygulamaya baktiginiz zaman, sanki hicbir sey yokmus gibi gozukuyor. Cunku burada en onemli neden isin bir sahibi yok. Engellilerden sorumlu bakanligin bir yetkisi yok. Cesitli konulardaki yetkiler muhtelif bakanliklara dagitilmis, onlar da ellerindeki bu yetkileri engellilerden sorumlu bakanliga devretmek istemiyorlar.
KOLTUK DEGNEGI VEREMIYORUM
Sayin Suayip Usenmez Turkiye Buyuk Millet Meclisi Milli Egitim Genclik ve Spor Komisyonunda engellilerin saglik, egitim, rehabilitasyon ve istihdam sorunlarinin cozumu amaciyla hazirlanan, yukarida bahsettigimiz “ Engelli Yasasi†hakkinda gorus bildirirken, “ Umutla yanima gelen bir engelli kardesime bir cift koltuk degnegi bile veremiyorum. Boylesine elimiz kolumuz bagli. Ben bakan olarak bu kardeslerimizin sirtini sivazlayip, sevgi verebiliyorum. Para veremiyorum, malzeme veremiyorum.†demis.
Sayin Bakan haklidir. Ancak, burada uzerinde dusunulmesi gereken konu, acaba engelliler ile ilgili bu kadar cok fazla sayidaki bakanliklar bu islere karismalimidir ?
Muhakkak ki her bakanligin engellileri de ilgilendiren bolumleri vardir. Ancak bunlarin da bir koordinasyonu gerekiyor. Yetkili ve engelliler konusunda diger bakanliklarla da etkin isbirligi yapacak bir bakanliga ihtiyac vardir.
COZUM NE ?
Cozum, onumuzdeki donemde koalisyon hukumetleri dolayisiyla artan sayida bakanlik sayisi azaltilirken, engellilerle ilgili benzeri kuruluslara, her kurulusa bir bakanlik degil de tum bu kuruluslari bir araya toplayan bakanligin emrine verilmesidir. Boylece, bu gorevi ustelenecek bakanda “ Bir koltuk degnegi dahi veremiyorum†diye uzulmez.
TAKIP
Ancak butun bu olumsuzluklara ragmen istense yine de belli bir cozum koordinasyonu saglanabilir. Cozum, herkesin uzerine dusen gorevi, engelli insanlarimizin rahat etmesi icin olumlu bir sekilde olaylarin ustune gitmesiyle ortaya cikarilabilir.
OZUR MU ENGEL MI ?
Artik bu deyim kargasasina da bir son verilmeli. Engelliler “ Bize ozurlu desinler, ne derlerse desinler, yalniz bizlerin ihtiyaclarini halletsinler†diyecek duruma gelmislerdir. Haklidirlar. Ancak bir de isin medeniyet ve insanlik yonunden irdelenmesi gerekir. Zamaninda “ Bize ne desinler, hadi ozurlu desinler“ dusuncesiyle ortaya cikan bu deyim, artik bir ayip haline gelmistir. Arastirsinlar dunyada hangi dilde engelli insana ozurlu deniyor? Ancak bu tartismanin fazla da uzamamasi gerekir ki, herkes esas isine donup, engellilerin yararina calismalar icerisine girsin.
KISISEL CIKARLAR
Engelli dernek ve kuruluslari da kendilerini yeniden gozden gecirmek zorundadirlar. Hangi dernekler hangi amaclara hizmet etmektedir? Hangi kuruluslar, baslarinda olan yoneticilere ne gibi sahsi cikarlar saglamaktadir? Sadece devlet kurumlarini elestirirken kendilerine de bakmak zorundadirlar. Yillardir cesitli bolgelerde engellilerle ilgili faaliyetleri tekeline almis insanlarin arkasindan konusmak degil de yuzlerine karsi konusmak mecburiyeti vardir. Bunun da en guzel yolu, o derneklerin genel kurullarina giderek, bildiklerini ortaya dokmek, kamuoyunun ilgisini cekmek, bizlere bildirerek bu tip insanlarin, cikar saglayicilarin bu gorevlerden uzaklastirilmasi konusunda katkimizi istemeleridir. Aksi halde kapali kapilar ardinda insanlari elestirerek, bir gun belki ben de onlarin yerine gecip ayni cikarlari ben de saglarim dusuncesiyle politika yapmak hicbir ise yaramaz. Bu tip davranislar, en fazla kendi icinde bulunduklari engelliler toplumuna zarar verir.
KOORDINASYON
Her zaman yazip soyluyoruz yine tekrar edelim. Bu konuda koordinasyonu saglayacak tek makam, gorusumuze gore Cumhurbaskanligidir. Boylece yapilacak bir calismayla, engelliler konusunda tek elden yonetim saglanacak ve bunun sonucunda bu karmasaya son verilecektir. Koordinasyonun saglanmasi halinde, her kafadan bir ses cikmayacak, o zaman ne “ Koltuk degnegi bile veremiyorum†diye sikayette bulunan bakanlarimiz olacak, ne de ulkemizin zaten kisitli olan kaynaklari gereksiz yere ziyan olacaktir. Boylece yalniz yasalar, uygulamalar degil, engelliler ile ilgili yapilan rehabilitasyon merkezlerinde, okullarda, bakim evlerinde, hatta cocuk esirgeme kurumlarinda bir birlik ve beraberligin saglanmasi yoluna gidilecektir.
DERNEKLER...
Engelliler olarak engelliler adina olusturdugumuz ya da olusturulmus sivil toplum orgutleri engelliler icin ne anlam tasimaktadir? Derneklerimiz, bu amacla kurulmus vakiflar, yasalarla kurulmus olan federasyonlar, konfederasyon ve devlet ayagini olusturan T.C. Basbakanlik Ozurluler Ä°daresi Baskanligi.
Genellikle sorunlarla karsilastigimizda aklimiza gelen derneklerimizin ve bu kuruluslarin onemi nedir? Ne kadar bu yapilara sahip cikiyoruz, bu kuruluslarin neresindeyiz? Surekli olarak dile getirdigimiz % 12-13 luk engelli nufusa sahip oldugumuz halde, nerede bu engelliler? Hic suphe yok ki engellilerin buyuk bir cogunlugu orgutsuzdur.
Bu orgutlenmenin ardinda yatan ilgisizligin nedenleri: Kisisel kaygilar, gemisini kurtaran kaptan gorunmenin sorumsuzlugu, kendi bacagindan asilan koyunluk, nasil olsa birileri yapar, adam sendecilik, engellilerin erisim zorlugudur. Mevcut derneklerin durumunu da sayabiliriz. Ne yazikki derneklerin, istismarcilik, duygu somurusu gunu kurtaran sig politikalar sergiledikleri gorulmektedir.
Dernekler icinde bulundugu ekonomik yetersizlik ve engellilerin istihdam sorunu nedeniyle, once atolyeler acmis, bu birimler giderek buyuk boyutta uretim merkezleri haline gelmistir. Trikotaj, tekstil, galos, vb. mamuller uretilmektedir. Uretimdeki kalite(sizlik) ise pazarlamayi etkilemektedir, uretilenler de devlet kurumlari araciligiyla pazarlanabilmektedir. Ulkemizde halen giderilemeyen egitim(sizlik), engellilerde buyuk boyutlardadir. Egitimden pay alan toplam engelli nufusun %3 u dur. Engelli dernekleri istihdam kadar egitim ihtiyacini da dikkate almak zorundadirlar. Bunun cozumu de, engellilerin egitim(sizlik) sorununun giderilmesi konusunda projeler ureterek hayata gecirmektir. Mevcut yapilar kullanilarak temel ve mesleki egitimin tamamlanmasina yonelik projeler gelistirmek derneklerin temel islevi olmalidir.
ORNEK KURULUS OFD
Ä°stanbul Bakirkoy de 1998 yilinda kurulan Omurilik Felclileri Dernegi ve etkinliklerinden bahsedecegiz. Ulkemizdeki binlerce dernek ve vakiftan biri olan Omurilik Felclileri Dernegi, benzeri bir cok kurulustan farkli.
Omurilik felclilerinin tibbi, mesleki, ekonomik, sosyal sorunlarinin cozumu ve yeni omurilik felclilerinin olusmamasi icin hizmet vermek amaciyla kurulan dernegin simdiki baskani Ramazan Bas tir.
Amac Hizmet
OFD son derece disiplinli, iyi organize olmus bir sivil toplum orgutudur. Cesitli konularda bu kadar kisa bir gecmisleri olmasina ragmen oldukca onemli mesafeler almislardir.
Tibbi Hizmetler
Her zaman onemli bir sorun olan tekerlekli sandalye adaptasyon unitelerinde verdikleri hizmetlerin yani sira, transfer egitimi ve yatak yaralarindan korunma konusunda uyelerini ve ihtiyac sahiplerini bilgilendirmektedirler.
Fizik tedavi unitesinin yaninda kurduklari dis unitesinden de yararlanilir duruma gelinmistir. Ayrica haftanin belli gunlerinde urolog, psikolog ve psikiyatristler tarafindan engelli insanlara gerekli konsultasyonlar yapilmaktadir.
Bakirkoy Belediyesi baskani sayin Ahmet Bahadirli nin ozverili calismalariyla kisa bir surede Bakirkoyu “Engelliler Cenneti†olma yolunda onemli adimlar attirmislardir. Gunumuz dunyasinda, Amerika daki engelliler icin kullanilan bu deyim, hic suphe yok kisa bir sure sonra Bakirkoy icin de kullanilmaya baslanacaktir.
Kendisi de bir engelli cocuk sahibi olan Belediye Baskani, Omurilik Felclileri Dernegi ile yakindan ilgilenmekte ve boylece ulkemize ornek olacak bir kurulusun ortaya cikmasinda buyuk katkilarda bulunmaktadir.
Egitim Parkuru
Kurduklari tekerlekli sandalye egitim parkurunda, engelli insanlarimiz gunluk hayatta karsilasacaklari engellerden nasil korunacaklari, tekerlekli sandalyeleri nasil kullanacaklari konusunda egitim almaktadirlar.
Mimari Engeller
Bakirkoy ilcesindeki sehirsel cevrenin iyilestirilmesi calismalarina baslayan dernek, ayni zamanda ulkedeki engellilerle ilgili cesitli projelere tasarim destegi de vermektedir. Bunun yani sira kultur ve sanan konusunda da faaliyetlerini surdururlerken, Tekerlekli Sandalye Halk Oyunlari ekibi de aktivitelerini genisletmistir.
Spor
OFD Tekerlekli Sandalye Basketbol Takimi ikinci ligde maclara katilirken, ulkemizde ilk kez tekerlekli sandalye tenisi de yapilmaya baslanmistir. Bunun yani sira cesitli konularda egitim hizmetleri veren dernek, sosyal konularda da geri kalmamakta, bowling turnuvalarinda tutun da yazlik tatil kamplarina kadar cesitli etkinlikler de yer almaktadir.
Sadece bu kadarmi? Temin ettikleri galos makineleri ile bir yandan galos uretimine devam ederken, diger taraftan da tabela, afis yapiminda faaliyet gostermektedirler.
Dertler Bitmiyor
Bu kadar faal ve ciddi bir kurulus olsalar da dertleri bitmiyor. Dernek Baskani Ramazan Bas in ifadesine gore, en buyuk sikayetleri de SSK Ä°stanbul Egitim Hastanesinden.
Bilindigi gibi omurilik felclileri, durumlari geregi birtakim tibbi malzemeyi, ornegin sonda, urostobi torbasi gibi malzemeleri omur boyu kullanmak zorundadirlar. Sayet bir omurilik felclisi ilgili malzemeyi alti-yedi saat suresince kullanmazsa, ya da ayni malzemeyi uygun standartlarda kullanmazsa enfeksiyon, ure, kanama gibi hayati tehlike yaratacak risklerle karsi karsiya kalmaktadir.
Ramazan Bas, “SSK da dahil olmak uzere butun sosyal guvenlik kurumlari bur gercegin bilincinde olup, gerekli malzemeyi sorunsuz vermektedir†diyor. Ancak, anlayamadiklari bir sey var. Butun basvuru ve uyarilarina karsilik, SSK İstanbul Egitim Hastanesi Satin Alma Komisyonu Baskanligi umursamaz bir tavrin icinde ve keyfi bir uygulamayla gerekce gostermeden malzeme vermiyor.
En son 15 Subat 2002 tarihinde, Calisma ve Sosyal Guvenlik Bakani Sayin Yasar Okuyan a da bu durumlarini aciliyetini bir yazi ile bildirmisler. Bugune kadar bu mektuba bir cevap cikmamis. Ancak Calisma ve Sosyal Guvenlik Bakanligi Sosyal Sigortalar Kurumu Baskanligi Saglik Ä°sleri Genel Mudurlugu Tedavi Hizmetleri Dairesi Baskanligi Ekim 2001 tarihinde Omurilik Felclileri Dernegine gonderdigi bir yazida, gerekli talimatlarin verildigini belirtmis. Bu yazi da bizzat Tedavi Hizmetleri Dairesi Baskanligi Sube Muduru Mehmet Bingol ve Genel Mudur Yardimcisi Hamit Museroglu tarafindan imzalanmis.
Aradan gecen 6 ayda sorun cozumlenmeyince, bu sefer de Sayin Bakan a basvurulmus. Ä°nancimi, bu konularda hassasiyetini bildigimiz sayin bakanin gerekli onlemleri aldiracagidir.
TURKIYEDEKI BAZI GONULLU KURULUSLAR
1998 yilinda Huseyin Oren tarafindan kurulan vakif, Turkiye'deki ve de hatta evrensel bir yaklasimla dunyadaki tum ozurlu insanlarin sorunlarina sahip cikmaktadir. Ortak bir orgutlenmeyle, bu insanlarin dertlerine care bulmalarina, yardimci olmaya calismaktadir. Somut olarak %40 is gorememe engeli olan herkesi temsil etmek amacimizdir. * Zihinsel Ozurluler, * Bedensel Ozurluler, * Gorme Ozurluler, * Isitme Ozurluler, * MS Hastalari, * Parkinson Hastalari, * Kas Hastalari, * Hemofili Hastalari vs. Dolayisiyla sadece engelli insanlari degil, genetik veya kronik her turlu umutsuz hastaliga yakalanmis kimselere de yardim elini uzatmak vakfin genis temsil amacina uygun dusmektedir. Unesco'nun verilerine gore Turkiye nufuzunun yaklasik %10'u yeterli saglik kosullarina sahip olmayan ozurlu insanlardan olusmaktadir. Bu da yaklasik 8 milyon kisi demektir. Bu rakamin yuksekligine ragmen devletin hala somut bir istatiki arastirma yapmamis olmasi ise tahmini ve irrasyonel degerlendirmelere yol acmaktadir. Turkiye'nin sosyolojik ve toplumsal bakimdan sahip oldugu degerlerin, olumsuz yansimlari oldugu ise muhakkaktir. Dogu ve Guneydogu Anadolu'da akraba evliliklerinin sikligi, genetik aktarimin bozuklugu gibi derin sorunlara son yillarda ki konjonkturel gelismeler(deprem) de ulkemizde, ozurlu insan sayisinda buyuk artislara sebebiyet vermistir.
Engelliler Arastirma Enstitusu
Engelliler Arastirma Enstitusu, 1993 yilinda engelli bireylerin ozellikleri, egitimleri ve topluma kazandirilmalari konularinda arastirma yapmak amaciyla kurulmustur.
Enstitu’de bir Uygulama Birimi bulunmaktadir. Enstitu ogretim elemanlari Uygulama Birimi’nde engelli bireylerle ve aileleriyle bireysel egitim ve grup egitimi calismalari yapmaktadirlar.
Enstitude zihin engellilere kavram ve beceri ogretim, ozel egitim danismanligi, aile danismanligi, kaynastirma, cok ozurluluk gibi konularda calismalar devam etmektedir.
Ileride degisik engel gruplarindan kisilere yonelik calismalarin yurutulmesi de planlanmaktadir.
Engelliler Arastirma enstitusu, Turkiye’de bu alanda kurulmus ilk ve tek enstitudur.
SHCEK GENEL MUDURLUGUNDEN RUHSAT ALAN
OZEL REHABILITASYON MERKEZLERI (HAZIRAN 2001)
OZUR GRUBU: Zihinsel Ozurlulere yonelik
KURULUS SAYISI: 191 (Uc tanesi ayni zamanda yatili hizmet vermektedir.)
Spastik Ozurlulere yonelik 6
Isitme-Konusma ozurlulere yonelik 23
TOPLAM 220
Merkezlerde ortalama 50 cocuga hizmet verildiginden yola cikarak Onbirbin civarinda ozurlu bireye hizmet verildigi dusunulmektedir.
TUREV
Turkiye Engelliler Vakfi
Handicapped Foundation Of Turkey
"INSAN ONURU DOKUNULMAZDIR."
Turkiye Engelliler Vakfi 1996 yilinda kuruldu.Amaci olan engellilere yonelik
hizmetlerinde mutluluk verici sonuclar elde ettik.bu calismalarimizda
fedakar idarecilerimizin ve hayirsever vatandaslarimizin hizmetleri
ifade edilemeyecek kadar takdire sayandir.
81540 DRAGOS-MALTEPE
ISTANBUL
TEL:
(090) 0 216 383 93 50
(090) 0 216 370 33 66
(090) 0 216 383 92 39
FAX:
(090) 0 216 370 79 89
FIZIKSEL ENGELLILER VAKFI
Kurulus Tarihi: 1995
Kurulus Amaci: Ulke genelinde sayilari yaklasik 7 milyon kisiye ulasan fiziksel engellilerin sorunlarina kalici cozumler uretmek ve bu amacla cesitli yatirim projelerini hayata gecirmek.
Kurulus Malvarligi: Vakfimizin kurulusunda, 1 Milyar TL. nakit malvarligi tahsis edilmisti. 1995 yilinda yapilan ilavelerle malvarligi 10.386.000.000.-TL. na yukseltildi
Dernegimizde gonullu gorev yapan E.U. Beden Egitimi ve Spor Yuksek Okulu Ogrencisi sn. Alper tezinden alinmistir
|
|
|
